Gerçek Mühendis-2: Ali İhsan İlkbahar

    Geçtiğimiz günlerde Ford Otosan'ın Çağdaş Düşünce Topluluğu ile beraber organize ettiği "Kökler" konulu söyleşiye katıldım. Konuşmacı Ali İhsan İlkbahar, dinleyenler ise başta genel müdür ve yardımcıları olmak üzere çoğunlukla Ford Otosan çalışanlarıydı.

    Konunun "kökler" olarak seçilmesi enteresandı. Şirketlerin ağaçlara benzediğinden ve büyüyebilmek için köklerinden beslenmeleri gerektiğinden bahsedildi. Ali İhsan İlkbahar "kök" kavramının içini gerçek anlamda dolduruyor, kendisi 53 yıllık Otosan tarihinin 48 yıllık bölümünde mühendis, müdür, genel müdür ve yönetim kurulu üyeliği görevlerinde bulunmuş "gerçek bir mühendis". Hakkında daha ayrıntılı bilgi ve yaptığı diğer görevleri öğrenmek için  İTÜ de yaptığı yerli oto üretmek ile ilgili konuşmayı izleyebilirsiniz.  Videodaki konuşmasında dikkatinizi çekmesi gereken başka bir detay, 30 dakikalık konuşması boyunca sadece veriye dayalı ve hep yeni şeyler söyleyebilmiş olmasıdır ki bana göre kolay bir iş değildir.

    Söyleşiye dönecek olursak, çocukluk yılları ve Otosan'a ilk giriş hikayesiyle başladı. Otosan yıllarına geçmeden önce  Prof. Shoji Shiba'nın şirketler için kurguladığı 3 tip gelişime şeklinden bahsetti. Buna göre şirketler belli bir süre sonra zıplama yapamazlarsa ciro ve karlılık olarak düşüş periyoduna giriyorlar(en sağdaki grafik), girmemek için ise Shiba'nın breakthrough diye adlandırdığı ekstra bir çabaya ihtiyaçları var. Breakthrough 3 şekilde olabiliyor.
1. Yeni bir ürün
2. Yeni bir pazarlama stratejisi
3. Yeni bir proses

    Ali İhsan Bey Otosan yıllarını işte bu konsept üzerinden kendine göre belirlediği Otosan Breakthrough'ları ile anlattı. Bunlar,
1. Anadol'un üretilmesi. 1966 (Yeni bir ürün)
2. 1972-1976 Derlenip Toparlanma Yılları (Yeni proses)
3. İnönü Fabrikasının Kurulması. 1978-1982(Yeni ürün, Yeni Proses, Yeni Pazar)
4. Taunus Projesi (Yeni Ürün)
5. Transit Connect ve Kocaeli Fabrikasının Kurulması ( Yeni Ürün, Yeni Pazarlama Stratejisi) idi.
Son olarak ta bütün bunları Shiba'nın tavsiyesine uymak için değil mecburiyetten yaptıklarının altını çizdi.

    Ayrıca Otosan'ın geleceği için de önemli değerlendirmelerde bulundu Ali İhsan Bey:

- Kendisi Connect'in İspanya'ya kaptırılmasına çok kızmış. (Duvar Kağıdı Otosan Kocaeli fabrikası olan bir kişi için Connect'in anlamı büyük olsa gerek.)
- Yeni (daha küçük ticari araç) model için para "kazandırmaz, araç nekadar küçük olursa okadar az para kazanırsınız" dedi.
- Bundan sonra başarının şirketlerin sahip olduğu patent sayısıyla ölçüleceğini, mühendislik becerilerinin Ford Otosan için çok daha önemli hale geleceğini söyledi.
- Dizayn kabiliyetinin yükseltilmesi gerektiğini belirtti.
- Sadece Türkiye pazarı ile büyümenin mümkün olmayacağını dolayısı ile ihracat ağırlıklı üretim için strateji oluşturulması gerekliliğini hatırlattı.

    Otosan Gölcük Fabrikası yanında bulunan Koç Vakfı Misafirhanesindeki gecenin tek kötü tarafı 2,5 saatlik eve (Eskişehir'e) dönüş yolculuğuydu. Çok basit canlı yayın yöntemleriyle bizim bu söyleşiyi Eskişehir'den canlı olarak izleyebileceğimizi, Ali İhsan Bey hafif körelen yenilik hevesimizi tekrar canlandırdığında, dönüş yolunda farkettik.

    Bir ufak detay: Ali İhsan bey'in Oğlu Alper İlkbahar ABD Sandisk firmasında Vice President, 3D Memory Group olarak görev yapıyor ve kendine ait 20 adet patenti olduğunu da Ali İhsan Bey den öğrendik. Böyle babaya böyle çocuk yakışırdı zaten. Ancak Ali İhsan Bey "İki çocuğumda malesef ABD'ye hizmet ediyor" diyerek rahatsızlığını belirtmeden geçmedi.